Santognose
Αγροτικά υποπροϊόντα των διατροφικών φυτών της Σαντορίνης ως πηγή φυτοχημικών για την ανάπτυξη καινοτόμων διατροφικών συμπληρωμάτων υψηλής αξίας.
Αντικείμενο του προτεινόμενου έργου είναι η διαχείριση των αποβλήτων των αγροτικών διεργασιών του νησιού της Σαντορίνης με στόχο την ανάπτυξη μιας φιλικής προς το περιβάλλον διαδικασίας που θα είναι οικονομικά βιώσιμη, αφού θα αναφέρεται στην αξιοποίησή τους για την παραγωγή υλικών-προϊόντων που θα είναι εμπορικά αξιοποιήσιμα. Η οικονομική υπόσταση της Σαντορίνης βασίστηκε στην αγροτική παραγωγή προσφέροντας τρία διάσημα προϊόντα με ιδιαίτερη παγκόσμια φήμη και αναγνωρισιμότητα, το σταφύλι, το τοματάκι και τη φάβα (επεξεργασμένη φάβα βρέθηκε στις ανασκαφές της Οικίας του 1674 πχ στο Ακρωτήρι). Το σαντορινιό τοματάκι (ΠΟΠ) είναι μοναδική στο είδος της, μικρόκαρπη ποικιλία τομάτας (Solanum lycopersicum, Solanaceae) πλουσιότερος σε λυκοπένιο και αντιοξειδωτικά. Η «Φάβα Σαντορίνης» (ΠΟΠ) προέρχεται από το φυτό Lathyrus clymenum (Fabaceae). H φάβα καθώς και το περικάρπιο (υποπροϊόν) είναι πλούσια σε ισοφλαβόνες με οιστρογονική δράση. Tα σαντορινιά σταφύλια έχουν αποτελέσει στο παρελθόν τη βάση για την ανακάλυψη ιδιοτήτων των φαινολικών συστατικών όπως τα στιλβενοειδή. Στα πρόσφατα όμως χρόνια η γεωμετρική αύξηση του τουρισμού προσέφερε ένα πολύ σημαντικό δεύτερο πυλώνα στην οικονομική ανάπτυξη του νησιού. Ο τουρισμός βασίζεται στο ανεπανάληπτο περιβάλλον του νησιού, το οποίο περιλαμβάνει σε μεγάλο βαθμό και τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Παρότι τα υπολείμματα-απόβλητα των αγροτικών εκμεταλλεύσεων (περικάρπια φάβας, στέμφυλα οινοποίησης και φλούδες-υπολείμματα βιομηχανικής επεξεργασίας τομάτας) δεν έχουν χαρακτηριστεί ως «επικίνδυνα» απόβλητα, εντούτοις αποτελούν όχληση για το περιβάλλον και τον τουρισμό κυρίως λόγω εποχικότητας αφού παράγονται κατά τους τουριστικούς μήνες και περιορισμένου χώρου του νησιού, σε συνδυασμό με την πληθώρα των επισκεπτών. Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, η διενέργεια του έργου θα περιλάβει τις παρακάτω διακριτές στοχεύσεις:
Διαχείριση των αποβλήτων: ανάπτυξη της απαραίτητης τεχνολογίας για την μετατροπή τους σε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως πολυφαινόλες (αντιοξειδωτικά από τα προϊόντα οινοποίησης), φυτοοιστρογόνα & πρωτεΐνες (από τη φάβα) λυκοπένιο (από τοματάκι).
Παραγωγή-πιστοποίηση εκχυλισμάτων: με βάση το φυτοχημικό τους περιεχόμενο τα ανωτέρω συστατικά ή εκχυλίσματα (πολυφαινόλες, φυτοοιστρογόνα και λυκοπένιο) έχουν αυξημένη ζήτηση από τις εταιρίες συμπληρωμάτων διατροφής, τροφίμων και κοσμητολογίας για χρήση σε διαταραχές της εμμηνόπαυσης, χημειοπροστασία από καρκίνο προστάτη ή ως αντιοξειδωτικά.
Παραγωγή συμπληρωμάτων διατροφής: που θα εμπεριέχουν συμπυκνωμένη όλη τη Σαντορινιά διατροφή και τα οφέλη της. Πρόσθετα ζωοτροφών: για να είναι πλήρης η διαχείριση των αποβλήτων, τα υπολείμματα από τις διεργασίες αυτές που εμπεριέχουν σάκχαρα, πρωτεΐνες και πολυφαινόλες θα μετατραπούν σε πρόσθετα που αυξάνουν τη διατροφική αξία των ζωοτροφών.
To SANTOGNOSE, βασίζεται στην τεχνογνωσία αιχμής που έχουν αναπτύξει δυο πολύ δυναμικοί φορείς: η spin-off εταιρία PHARMAGNOSE (PG) στον τομέα της αξιοποίησης των αγροτικών υποπροϊόντων μέσω εφαρμοσμένων διεργασιών εκχύλισης, απομόνωσης και ανάλυσης φυσικών προϊόντων και την ανάπτυξη καινοτόμων εκχυλισμάτων ως πηγή φυτοχημικών με πολλαπλές δράσεις για την υγεία, και η Ένωση Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων (ΕΣΘΠ), μια δομή που με τη συνεχή παρουσία της από τις αρχές του 20ου αιώνα έχει αναδείξει την αξία της Σαντορινιάς διατροφής και τον πλούτο της Σαντορινιάς βιοποικιλότητας. Το παρόν έργο θα υλοποιηθεί μέσω 6 Ενοτήτων Εργασίας (ΕΕ) οι οποίες θα ενσωματώνουν τις παραπάνω δράσεις και στις οποίες θα κατανέμονται οι εργασίες βιομηχανικής έρευνας. Κάθε ΕΕ θα συνοδεύεται από δράσεις διάχυσης και δημοσιοποίησης για την αποτελεσματική ενημέρωση του επιστημονικού/ευρύ κοινού. Το δυναμικό εμπορευματοποίησης των τελικών προϊόντων, καθώς και οι καινοτόμες διαστάσεις της δράσης, θα επικοινωνηθούν στο επιχειρηματικό κοινό μέσω συμμετοχής σε εμπορικές εκθέσεις που αφορούν την ανάπτυξη δραστικών συστατικών για χρήση από τη βιομηχανία συμπληρωμάτων διατροφής.
Η παρούσα πρόταση προβλέπει προϋπολογισμό 350.000,00 € εκ των οποίων η δημόσια δαπάνη ανέρχεται στα 268.195,00 €.
Το έργο εντάσσεται στο πλαίσιο της Δράσης «Δράση Εθνικής Εμβέλειας «ΕΡΕΥΝΩ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ-ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και από Εθνικούς Πόρους (κωδικός έργου: T1ΕΔΚ-04968 / ΟΠΣ: 5045781)